"Телей, телей – мĕн вăл?” – ыйтуллăн юрлать Елена Османова. Телей, юрату, илем – философи категорийĕсем. Кашниех вĕсене хăй пек ăнланать. Авалхи Элладăра Илемлĕ Еленăшăн Троя вăрçи пуçланнă. Леонардо да Винчи хитрелĕхе Джокондăра шыранă, Пушкин ăна Татьяна сăнарĕнче курнă. Константин Ивановăн, Илпек Микулайĕн, Александр Артемьевăн тата ыттисен чăваш хĕрĕн идеалĕ Нарспире, Селимере, Салампире. Паянхи ар çынсемшĕн вара илем мĕнре-ши?

Экономика наукисен докторĕ, электротехника ыйтăвĕсемпе теçетке ытла кĕнеке çырнă Леонид Георгиевич Ефремов профессор Антон Чехов пултарулăхне кăмăллани тÿрех сисĕнет.

– Хĕрсен сăнĕпе те, кĕлет-кипе те, чунĕпе те хитре пулмалла. Çак виçĕ ăнлав пĕр çыхăра тăрса илеме куçать те. Эпĕ ăнланнă тăрăх, çын илемĕ юратуран çуралать. Эпир мăшăрăмпа икĕ ача çитĕнтертĕмĕр. Саша хам пекех электро ... Малалла вуласа пăх-ха, тархасшăн»

Пухăннă тет ĕлĕкрех Çĕр чăмăрĕн пĕр улах кĕтесĕнче этемĕн мĕн пур туйăмĕсемпе енĕсем. КИЧЕМЛĔХ виççĕмĕш хут çăвар карсан ĂССĂРЛĂХ:
– Атьăр, пытанмалла вылятпăр, – тесе сĕннĕ.
– Пытанмалла? Мĕнле вăйă вăл? – куç харшине чалăштарса ыйтнă КАВАР.
– Пĕри куçне хупать те, тĕслĕх-рен, миллион таран шутлать. Ыттисем çав вăхăтра пытанаççĕ. Шыраканĕ кама юлашкинчен тупать – тепрехинче çавă ун вырăнне йышăнать, – ăнлантарнă ĂССĂРЛĂХ.
ХАВХАЛАНУПА ХАСТАРЛĂХ ташша янă. Хĕпĕртесе хытă сикнипе ИККĔЛЕНĔВЕ те ÿкĕте кĕртнĕ САВĂНĂÇ. Нихăçан та, нимĕнпе те кăсăкланман СŸРĔКЛĔХ çеç айккинче тăнă.
Юлашкинчен пур пĕрех шыраса тупаççĕ тесе ТĔРĔСЛĔХ пытанмасăрах тăма шут тытнă. МĂН КĂМĂЛЛĂХ вара:
– Ку – ухмахла вăйă, – тесе хирĕçленĕ. Хăйсĕр пуçне нимĕн те интереслентермен ăна.
ШИКЛĔХ яланхи пекех хăранă.
– Пĕрре, иккĕ, виççĕ... – шутлама пуçланă ĂССĂРЛĂХ. НАЯНЛĂХ пĕрремĕш пытаннă ... Малалла вуласа пăх-ха, тархасшăн»

Фоторепортаж  Фоторепортаж  Фоторепортаж

Ăшă хĕвеллĕ çуркунне те çитрĕ. Çак асамлă та черчен вăхăта кам юратмĕ ĕнтĕ! Вăл çулсеренех пулать пулин те, кашнинче эпир ăна çĕнĕлле кĕтсе илетпĕр. Çĕнĕ шухăшсем, çĕнĕ тĕллевсем, çĕнĕ çынсем...
Çурхи сарă хĕвелпе ачашланса çеçке çурнă чечекрен илемлĕреххи тĕнчере тата мĕн пур-ши; Ахальтен мар ĕнтĕ сăвăçсемпе çыравçăсем хĕрсене вĕсемпе танлаштараççĕ...
Хитре мар чечексем çук пекех илемсĕр ... Малалла вуласа пăх-ха, тархасшăн»

Ача мĕнле пуласси хĕрарăм чунĕнче пепке кĕтнĕ вăхăтри кăмăлĕн-чен те килет теççĕ. Çавăнпах тухтăрсем хаваслă кĕвĕ итлеме, ырă кĕнекесем вулама хушаççĕ. Этемлĕхĕн черчен çуррин тĕкĕртен пăхсан та туйăмĕ улшăнать: хăйне яланах чипер те илĕртÿллĕ курасшăн-çке вăл. Паян дизайнерсем йывăр çынсем валли те тем тĕрлĕ тум сĕнеççĕ, лавккасенче те вĕсене тупса туянма йывăр мар, анчах çак тапхăрта кĕпе-шăлаварăн чи малтан хăтлă та канлĕ пулмалла.
4-5 уйăхшăнах çĕнĕ тум туянса тăкакланас килмест. Темиçе япала иличчен пĕр тĕслĕ тата куçа йăмăхтарман кĕпе е костюм туянăр, ăна кирек мĕнле блузкăпа е кофтăпа хутăштарма çăмăлрах пулĕ. Çăмăл ĕлкеллĕ хăмăр, хура, сăрă тума капăр шарф, шăрçа-сулă, туфли капăрлатĕ.
Лăпăш-лапăш ан тăхăнăр, тата та сарлакарах курăнăр. Шăлавар клеш пултăр, вăл кĕлеткене шайлаштарĕ. Ытлашши кĕске е вăрăм çурăклă юбка пирки вăхăтлăха манма тивĕ, ăна туяннă чухне ... Малалла вуласа пăх-ха, тархасшăн»

Кам пурришĕн те макăрать, кам çуккишĕн йĕрмĕшет. Пĕрне хăй вăрăм, яштака пулни килĕшмест, тепри лутра ÿснишĕн ÿпкелешет. Пĕчĕкки – хуран кашти тума, вăрăмми хăмла шалчи валли тесе юрланă ĕлĕкрех. Эпир уншăн та, куншăн та кулянса ларар мар. Хамăртан çÿллĕрех çынсене тупса хăйне евĕр конкурс йĕркелер. Аяларах илсе кăтартнă «çăлтăрсен» çÿллĕшне тĕрĕс палăртма пултарсан сире парне кĕтет. 173, 174, 178, 181, 182, 183 сантиметр вăрăмĕш çынсем сирĕн умра. Вĕсенчен хăшĕ мĕн çÿллĕш?
– Çын лутра е çÿллĕ пулассине пĕчĕк чухнех пĕлме пулать. Лайăхрах сăнасан курăнать, – иккĕленмест Петĕр Çăлкуç (Кузьмин) сăвăç, "Хресчен сасси” хаçатăн шеф-редакторĕ. – Йăхра мĕнлерех çынсем пулнинчен те килет çакă. Манăн анне лутрарах, атте – вăрăмччĕ, ывăлăм – 192 сантиметр çÿллĕш. Чернобыльти авари хыççăн унти улма-çырла малтанхинчен 2-3 хут шултрарах çитĕнме пуçлани пирки каласа тĕлĕнт ... Малалла вуласа пăх-ха, тархасшăн»

Тулли кĕлеткеллĕ, ытлашши мăнтăр çынсем йĕркеллĕ виçеллисемпе, яштака пÿ-силлисемпе танлаштарсан çичĕ çул сахалрах пурăнаççĕ тенине илтнĕ-и эсир? Кунпа хăшĕ-пĕри килĕшмесен те пултарать. Специалистсем пур пĕрех пире асăрхаттарма васкаççĕ: ытлашши килограмсем этем ĕмĕрне кĕскетнине, тĕрлĕ чир-чĕр пуçарса яма пулăшнине ĕнентерме тăрăшаççĕ.
Ларса ĕçлекен, пушă вăхăта телевизор, компьютер умĕнче ирттерекен çынсен мăнтăрланас хăрушлăх уйрăмах пысăк. Çакăн тĕп сăлтавĕ – нумай калориллĕ апата виçесĕр çини, ăна кирлĕ чухлĕ "çунтарса” пĕтерейменни. Пылак е тăварлă çимĕçсем юратакансен, эрех сăра ĕçекенсен, нумайшарăн çисе лартакансен кĕлетки майĕпен çупа тулма пуçлать.
Сахалшарăн, тăтăшрах апатланакансем, физкультурăпа, спортпа туслисем "формăна” тытаççĕ.
Çын кĕлеткинче çу виçи 20 про-центран иртмелле мар пулсан, самăррисен – вăл 50-70 процент таранах. Мăнтăр хĕрарăмсем ар çы ... Малалла вуласа пăх-ха, тархасшăн»